Dit najaar kan je in de Koningin Fabiolazaal de tentoonstelling Duo’s in de exporeeks De Modernen bezoeken. Daarin brengen curatoren Bob Daems en Siska Beele kunst uit de collecties van de provincie Antwerpen en het KMSKA samen. Op deze blog gaan ze dieper in op de duo’s in de tentoonstelling of zoeken ze visuele gelijkenissen die verder gaan dan wat je ter plaatse kan zien. Siska Beele bijt de spits af en plaatst de studie Huizen op de Handschoenmarkt van Henri Leys uit 1866 naast een foto van de Handschoenmarkt zoals we ze vandaag kennen.
Henri Leys, Huizen op de Handschoenmarkt (studie), (1866), KMSKA inv. nr. 1235, © Lukas – Art in Flanders VZW / Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, foto Hugo Maertens.
In de negentiende eeuw is Henri Leys een van de meest invloedrijke schilders van het historisch genretafereel. Aanvankelijk maakte hij pastiches van zeventiende-eeuwse schilderijen. Later verkoos hij taferelen uit de zestiende eeuw, de gouden eeuw van Antwerpen en zijn favoriete tijdperk. Met heel veel zorg probeert hij een nauwkeurig beeld van het oude Antwerpen weer te geven.
De Handschoenmarkt vandaag
Voor de achtergrond van een van zijn populairste schilderijen vond hij inspiratie op de Handschoenmarkt, het plein voor de kathedraal van Antwerpen. Als je er opkijkt in de richting van de souvenirwinkeltjes en eethuisjes zie je bijna hetzelfde als Leys in 1866: de gevels van de Handschoenmarkt aan de zuidkant, in feite de achtergevels van de Oude Koornmarkt. De oude huisjes schilderde hij heel precies na. Rechte, smalle structuren, die elkaar ritmisch afwisselen, hier en daar een trapgevel, alles in bruine en grijze tonen en enkele blauwe en rode accenten.
Henri Leys, De mis is uit, 1866, KMSKA inv. nr. 1370, © Lukas – Art in Flanders VZW / Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, foto Hugo Maertens.
Op het definitieve schilderij De mis is uit vormen de middelste geveltjes van de studie samen met een kerk, geïnspireerd op de Gratiekapel, het decor voor een stoet van rijke burgers die de kerk verlaten. Het schooiertje dat vogeltjes te koop aanbiedt gunnen ze geen blik. In tegenstelling tot de oude huizen van de Handschoenmarkt en Oude Koornmarkt is de Gratiekapel uit het Antwerpse straatbeeld verdwenen. Ze bevond zich op de hoek van de Gratiekapel- en de Prinsstraat en werd in 1882 gesloopt.
Het KMSKA blogt 