De ratrace van vandaag vs. de paardenkoets van toen

In De Modernen. Duo’s 2 presenteert Jongbloed! kunst uit de collecties van de provincie Antwerpen en het museum. De jongeren werkten daarbij een geheel eigen concept uit rond verschillende thema’s in de verschillende ruimtes van de Koningin Fabiolazaal. Jongbloed!-er Naomi blogt over hoe ze het thema tijd in een ruimte trachten te vatten.  

Vroeger was alles beter. Een zin die we ongetwijfeld al door menig (groot)ouder hebben horen uitspreken. En, geef toe, we hebben het ook allemaal al wel eens gedacht, wij jongeren. Waar de mensen van vroeger uitkeken naar de ideale toekomst, blikken wij eerder nostalgisch terug naar het ideale vroeger. Toen alles mooi en écht was. Een tijd zonder selfies, twerking en social media. Een tijd waarin mensen nog brieven schreven, naar de markt gingen en zich te paard en koets verplaatsten in steden, zonder CO2-vergiftiging.

Zaalzicht in de ruimte ‘tijd’Zaalzicht ruimte tijd (foto Jesse Willems)

Allicht bekruipt dit ontastbare gevoel je ook wanneer je door de laatste zaal van Duo’s 2 kuiert. In deze kamer, rond de thematiek tijd, paarden we telkens foto’s van jonge Antwerpse fotograaf Dries Segers met werk van o.a. Henri Leys, Emile Claus en Hugo Heyrman. Dit is tevens de enige zaal waar je ook echt werken ‘in duo’ ziet hangen. Zo schildert Claus de Markt voor de Schouwburg in Antwerpen en portretteert Segers jaren later op dezelfde plek onze grijze Rooseveltplaats. Mevrouw Craeybeckx, door Pieter Rottie, wordt vergezeld door Segers’ aangrijpende beeltenis van haar kleindochter.

Zaalzicht in de ruimte ‘tijd’ Zaalzicht ruimte tijd (foto Jesse Willems)

Beklijvend, betoverend, bedroevend

Enerzijds spreken deze duo’s boekdelen; het is onbetwistbaar dat met het vergaan van de tijd een zekere authenticiteit verloren gaat. Anderzijds tonen de foto’s van Segers in hun simpliciteit een andere, nieuwe soort authenticiteit: we vinden onszelf telkens opnieuw uit.

Zaalzicht in de ruimte ‘tijd’ Zaalzicht ruimte tijd (foto Jesse Willems)

Het gezegde dat vroeger alles beter was, is dus discutabel. Vooruitgang brengt ook mooie dingen teweeg. Bovendien is het wetenschappelijk bewezen dat de mens geneigd is zich meer het positieve dan het negatieve te herinneren uit zijn verleden. Niet moeilijk dat het dan vroeger altijd beter lijkt.

Op stap met de Vrienden

De Vrienden van het KMSKA gaan geregeld op uitstap naar tentoonstellingen en musea in binnen- en buitenland. Onlangs trokken ze naar de Bundeskunsthalle in Bonn waar ze de expo’s 1914. De avant-gardekunstenaars in oorlogstijd en Florence! bezochten. Blanche Schoesetters is coördinator van de Vrienden en blogt over wat ze ter plekke te zien kreeg.

De Bundeskunsthalle in Bonn

De eerste tentoonstelling die we in de Bundeskunsthalle bezochten was 1914. Een Nederlandstalige gids leidde ons via de verschillende tentoonstellingszalen doorheen de tijd en hielp ons zo de kunstwerken in hun historische context te begrijpen. We zagen hoe kunstenaars zich bij aanvang van de Groote Oorlog tot de dreigende wereld relateerden. Propagandistisch of pacifistisch? Voor sommigen was de oorlog een middel om een betere wereld te creëren. Voor anderen was het de apocalyps, compleet met gewelddadige taferelen. Iedere kunstenaar had zijn eigen visie op de gebeurtenissen van toen en uitte die in zijn al even eigen stijl. Zoals zo veel mannen, gingen ook kunstenaars naar het front.  Al dan niet op vrijwillige basis. De tentoonstelling bracht mooi in beeld wat zo’n verschrikkelijke oorlog met hen deed. Hoe ze veranderden in stijl. Hoe ze de chaos en de verschrikking van de oorlog probeerden uit te drukken in hun kunst. De expo bracht meer dan 300 werken samen van 60 belangrijke Europese kunstenaars waaronder Max Beckmann, Otto Dix, Wassily Kandinsky, Ernst Ludwig Kirchner, Paul Klee, Pablo Picasso, Wilhelm Lehmbruck, Franz Marc, Egon Schiele,…Vlaamse kunst uit WOI kwam in de tentoonstelling niet aan bod. Daarvoor zullen we moeten wachten op De Modernen. Kunst uit de Groote Oorlog die het KMSKA dit najaar samen met het Letterenhuis en het Provinciaal Museum Emile Verhaeren organiseert in de Koningin Fabiolazaal. Wie het oorlogsthema boeiend vindt, kan zich trouwens ook inschrijven voor onze uitstap naar Museum Louvre Lens op 18 juni 2014. Daar zullen we de expo Les désastres de la guerre 1800 – 2014 bezoeken.

Terug naar Bonn, of was het nu Florence? De tweede expo die we bezochten ging immers over de hoofdstad van Toscane. De stad van Dante en Bocaccio, Donatello en Sandro Boticelli, Amerigo Vespucci, Machiavelli en -vooral – de heimat van de Medici. Tijdens een boeiende rondleiding kwamen we alles te weten over de rijke geschiedenis van de stad. De gids nam ons mee van de Middeleeuwen – en de economische rol die de stad toen speelde – over de gouden 15^de en 16^de eeuw van kunst en wetenschap naar de 19^de eeuw waarin Florence zowel een intellectueel als kosmopolitisch centrum was.  We zagen een uitgebreide mix van schilderkunst, beeldhouwwerk, literatuur, geschiedenis en zelfs meubilair. Er was ook een documentaire over de bouw van de koepel van de Basilica di Santa Maria del Fiore, kortweg de Dom van Florence, door Brunelleschi. Ik wist niet waar eerst te kijken omdat er zoveel moois te zien was. De rondleiding vloog dan ook voorbij.

De Vrienden van het KMSKA organiseren geregeld culturele uitstappen. Bekijk het programma van de komende weken op de museumwebsite.

Bind eens een boek

Afgelopen zaterdag kon je in De Modernen. Duo’s 2 terecht voor een cursus boekbinden. Jongbloed!-er Tineke brengt verslag uit van hoe dat haar verging. 

Soms ben ik als Jongbloed!-er zo enthousiast over onze activiteiten dat ik zelf wil meedoen. Zo organiseerden we dit weekend een workshop boekbinden in de publieksruimte van onze tentoonstelling De Modernen. Duo’s 2.  Het koste me bloed, zweet, tranen, inwendige vervloekingen, scheuren in mijn papier, naalden in mijn vingers, knopen in mijn touw en lijm op mijn kleren, maar mijn boekje is toch afgeraakt. Het ziet er misschien niet zo professioneel uit als het exemplaar van onze begeleidster Elsje Dezwarte, maar ik was toch ontzettend trots en ga het zeker nog eens proberen. Oefening baart kunst, nietwaar?

Tineke bracht de verschillende stappen van haar werkproces in beeld in onderstaand filmpje.

Helemaal zen in Duo’s 2

Afgelopen dinsdagavond vond de eerste van twee yogasessie plaats in de tentoonstelling De MODERNEN. Duo’s 2.

In Duo’s 2 toont Jongbloed!, de jongerencrew van het KMSKA je vier mogelijke manieren om kunst te beleven in een tijd van immense informatiestroom. Eén daarvan is de tijd nemen en tot rust komen. Dat mag je gerust letterlijk nemen. Afgelopen dinsdagavond vond de eerste van twee yogasessies plaats in de exporuimte, tussen de kunstwerken. Dat leverde enkele erg rustgevende beelden op.

Yoga in Duo’s 2

Yoga in Duo’s 2

Yoga in Duo’s 2

Yoga in Duo’s 2

Yoga in Duo’s 2

De volgende yogasessie in de Duo’s 2 vindt plaats op dinsdag 1 april om 20.00. Er zijn nog enkele plaatsen vrij. Snel inschrijven is de boodschap.

Het palet van Ensor

Een museum bewaart kunstobjecten maar ook schildersgerei en oude verftubes. Waar is dat goed voor?

James Ensor, Het schilderend geraamte, KMSKA (detail)

Het schilderspalet geeft inzicht in het kleurengamma dat een schilder gebruikt. De kunstenaar geeft zich min of meer bloot in de manier waarop hij de verven aanbrengt en schikt op het palet. Maar er is meer. In 2010 heeft restaurator en Karen Bonne (verbonden aan het Ensor Research Project van het KMSKA) een aantal paletten, verftubes en pigmenten onderzocht en geanalyseerd. Die resultaten vertellen veel over de schilderspraktijk in de late 19^de en begin 20^ste eeuw, over de gebruikte verven – al dan niet in tubes en over de samenstelling van die verven. Maar ook over mengen, binden en verdunnen. Het is een belangrijke hulp bij het technisch onderzoek van de schilderijen en laat toe om schilderijen bijvoorbeeld chronologisch te schikken of te dateren.

James Ensor, Het schilderend geraamte, KMSKA

Zelfs van op schilderijen afgebeelde paletten kan je veel leren. Het palet in Het schilderend geraamte (1892) laat veel wit, groen en geel zien en bijna geen aardekleuren, zo typisch voor de negentiende-eeuwse schilderkunst. Ensor gooit die overboord terwijl een kunstenaar als Karel Ooms in datzelfde jaar nog steeds vasthoudt aan het academische palet: de verf netjes aan de kant en veel bruin.

Het palet van Karel Ooms

In een nieuw artikel voor het Ensor Research Project plaatst restaurator Karen Bonne enkele paletten uit de collectie van het museum naast paletten die afgebeeld staan op schilderijen van James Ensor en enkele van zijn tijdgenoten.

Ruimte over ruimte

In De Modernen. Duo’s 2 presenteert Jongbloed! kunst uit de collecties van de provincie Antwerpen en het museum. De jongeren werkten daarbij een geheel eigen concept uit rond verschillende thema’s in de verschillende ruimtes van de Koningin Fabiolazaal. Jongbloed!-er Lize blogt over de derde zaal waarin het thema ruimte centraal staat. 

Jongbloed!-er Lize

In de derde zaal van de tentoonstelling kom je in contact met enkele abstracte, ruimtescheppende werken en sculpturen. Zij illustreren de ruimte die we nodig hebben om alle informatie waarmee we geconfronteerd worden een plaats te geven. Na momenten van veelheid en rust in de twee vorige zalen van de expo bieden deze kunstwerken bovendien de mogelijkheid om opnieuw aandacht te schenken aan nieuwe prikkels, nieuwe impulsen en nieuwe inspiratie. De vraag “Wat creëert ruimte in jouw hoofd?”, die bezoekers aan het einde van de expo kunnen beantwoorden, sluit mooi aan bij de thematiek van deze derde kamer.
Het is verrassend en interessant om te ontdekken hoe bezoekers deze vraag beantwoorden. Zo las ik o.a. hoe de natuur in al zijn rust, het zien van een horizon of de stilte elementen zijn die voor ruimte in ons hoofd kunnen zorgen. Ook activiteiten als opruimen, douchen, zwemmen, dansen of lopen met luide muziek kunnen dit gevoel van ruimte opwekken. Op één kaartje las ik hoe ook een kunsttentoonstelling voor ruimte kan zorgen: “die doet me stilstaan en anders kijken.” Hoewel ik niet weet wie het kaartje schreef, herken ik mij in dit antwoord. Het zijn dan ook voornamelijk de werken uit deze derde zaal die mij  uitdagen om anders te kijken.

Persoonlijke interpretatie

De werken van kunstenaars als Lucio Fontana, Guy Mees en Mark Verstockt stimuleren de verbeelding en prikkelen de fantasie. Bovendien dagen ze onze ogen en ons kijkgedrag uit. Ze doen ons anders kijken, ze stimuleren een zoektocht naar details, naar andere kijkposities en eigen associaties. Het loont zeker de moeite om langer te kijken naar het werk San Gioco Maggiore van Michel Seuphor. Dat is voornamelijk opgebouwd uit lijnen en leegte, iets wat pas duidelijk wordt na enige tijd. Ook de sculptuur van Jan Dries blijft fascineren, zelfs wanneer je in een andere ruimte bent. Bovendien kunnen de werken in relatie tot de zaal en in relatie tot elkaar een fantastische bron aan inspiratie zijn. Ik wil dit blogbericht graag afsluiten met enkele foto’s die ik in deze zaal maakte. Foto’s die een voorbeeld zijn van hoe we op een andere manier naar deze werken kunnen kijken. Deze foto’s zijn mijn persoonlijke interpretatie van deze zaal en van deze werken. Ze geven weer hoe ze mijn fantasie stimuleren.

Ruimte volgens Lize

Ruimte volgens Lize

Ruimte volgens Lize

Ruimte volgens Lize

Ruimte volgens Lize

Ruimte volgens Lize

Ruimte volgens Lize

Een zaal om tot rust te komen

In De Modernen. Duo’s 2 presenteert Jongbloed! kunst uit de collecties van de provincie Antwerpen en het museum. De jongeren werkten daarbij een geheel eigen concept uit rond verschillende thema’s in de verschillende ruimtes van de Koningin Fabiolazaal. In de tweede ruimte staat het thema rust centraal. Iets waar Jongbloed!-er Jorinde met volle teugen van kan genieten, zo blijkt uit het blogbericht dat ze over deze ruimte schreef.

Jongbloed!-er Jorinde

Ken je dat gevoel na een drukke dag, dat je jezelf even moet kunnen afsluiten van alle indrukken rondom je? Dat je even de tijd moet nemen om jezelf wat rust te gunnen? Ik kan er soms zo van genieten om thuis te komen in een leeg huis of bij iemand waar ik helemaal mezelf kan zijn. Is het niet geweldig om je in de zetel te laten ploffen met een fris drankje of een warme kop thee?

Je geest heeft rust nodig om alles te verwerken wat je meemaakt tijdens een dag. Om alles even te laten bezinken en rustig na te kunnen denken over wat je gedaan of gezien hebt. Daarna kan je nadenken over wat je nog wilt doen. Mensen zijn daarin anders dan dieren. Ze denken graag terug aan dingen die geweest zijn en dingen die nog gaan komen. Daarom is rust zo belangrijk. Zonder rust verliezen we onszelf en voor je het weet wordt het te veel. Dat zie je tegenwoordig wel vaker in onze maatschappij. Een goede nachtrust hoort daar ook bij. Voldoening gevende slaap bereik je enkel wanneer je voldoende rust hebt en andersom draagt die slaap, waarin je geest informatie verder verwerkt, bij tot je rust. Na een goede portie mentale en fysieke rust heb je weer voldoende energie om aan iets nieuw te beginnen of de dingen waar je mee bezig was weer op te pikken.

Duo’s zaal 2: Rust

In de tweede zaal van onze tentoonstelling willen we jullie die rust geven. We kozen voor werken die innerlijke rust uitstralen of je kunnen helpen bij het vinden van die rust. Probeer lang genoeg naar elk werk te kijken, gebruik daarvoor eventueel de zeteltjes, tot je de rust gevonden hebt. Bij mij werkt het in ieder geval!

Wil je nog meer tot rust komen in de tentoonstelling Duo’s 2? Schrijf je dan in voor de yogasessie die Jongbloed! op 1 april in de expo organiseert. Snel zijn is de boodschap want er zijn nog maar enkele plaatsjes vrij.