Op 13 april 1860 – ondertussen 154 jaar – geleden zag James Ensor het levenslicht in Oostende. Herwig Todts (Ensor Research Project) viert deze heugelijke gebeurtenis met een fragment uit een dankwoord van de kunstenaar tijdens een banket ter ere van zijn 62ste verjaardag in 1922. Een fragment dat meteen aantoont dat Ensor met woorden net zo sterk was als met verf.

Ensor aan het werk in zijn atelier
James Ensor had als kunstenaar ook literaire ambities. Hij behoorde tot de redactie van het tijdschrift La Flandre Littéraire. Revue mensuelle d’art et de littérature (1922 – 1927). 92 jaar geleden – in 1922 – organiseerde de redactie van dat tijdschrift een banket om Ensor te vieren. De kunstenaar richtte een woord van dank tot het gezelschap, gelardeerd met “wonderbaarachtiglijke” neologismen, insinuaties, ironie en joie de vivre. Meteen onthult hij waarom het Ensor Research Project er aan houdt om telkens op de dertiende van de maand met een nieuwsbericht voor de dag te komen.
Beste vrienden, beste vriendinnen,
U zal mij mijn twijfelachtige bewoordingen vergeven, woorden die uw nauwgezette vriendschap nauwelijks waardig zijn. Hoezeer word ik geraakt, diep geraakt door uw goedheid op smaak gebracht met schoonheid. U allen hebt mij heerlijk verdronken, verzonken, ondergedompeld, verbockbierd (“bockonisé”) en vercitroenwaterd (“hydromelisé”), en ik ontwaar reeds een vluchtig paradijs, bevolkt door alcoholrijke engelen met vleugels van goud, en mooie gepluimde en gezwemvliesde dieren, die zwemen naar hobbelige eigenaardigheden.
[…]
Ik ben geboren in Oostende, de 13de april 1860, op een vrijdag, de dag van Venus. Welnu! beste vrienden, vanaf het gloren van mijn geboorte is Venus glimlachend tot mij gekomen en wij hebben elkaar langdurig in de ogen gekeken. Ha! die mooie blauwe, gifgroene ogen (pers et vers = perverse), haar lange zandkleurige haren.
[…]
Deze maand analyseert restaurator Karen Bonne hoe James Ensor met het paletmes in de hand op zoek ging naar de “perfecte toets” in een nieuwe bijdrage voor het Ensor Research Project van het KMSKA.

Detail van een geleidelijke opbouw van verftoetsen met een paletsmes onder de microscoop